Probiotica voor de preventie van baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker ontwikkelt zich uit abnormale cellen in de baarmoederhals (cervicale dysplasie). Cervicale dysplasie wordt gelinkt aan infectie met humaan papillomavirus (HPV). Het HPV-vaccin werd ontwikkeld om HPV-infecties en baarmoederhalskanker te voorkomen. Er zijn echter veel andere, belangrijkere factoren dan de aanwezigheid van HPV die bijdragen aan baarmoederhalskanker en die niet door het vaccin beïnvloed worden. Bovendien is het HPV-vaccin gelinkt aan ernstige neurologische complicaties die moeilijker te behandelen zijn dan een HPV-infectie.

Zowel HPV-infectie als cervicale dysplasie geneest in de meeste gevallen spontaan. Toch kan het zich bij sommige vrouwen ontwikkelen tot baarmoederhalskanker. De vaginale flora – het bacterieel evenwicht in de vagina en de baarmoederhals – speelt hierin een belangrijke rol.

De vaginale flora is gelinkt aan HPV-infectie, cervicale dysplasie en baarmoederhalskanker. Een gezonde vaginale flora is rijk aan lactobacillen (onder andere L. jensenii, L. crispatus, L. gasseri) en heeft een lage diversiteit (weinig verschillende soorten bacteriën). Dat is anders dan de darmflora, waar een grote diversiteit juist gunstiger is.

 In een onderzoek bij vrouwen met HPV-infectie, cervicale dysplasie of baarmoederhalskanker werd vastgesteld dat hoe ernstiger de cervicale dysplasie, hoe minder lactobacillen en hoe groter de diversiteit van de vaginale flora (Mitra A, 2015).

 Een gezonde vaginale flora verhoogt de weerstand tegen HPV-infectie en de ontwikkeling van cervicale dysplasie en baarmoederhalskanker. De lactobacillen maken melkzuur aan en houden de vagina en de baarmoederhals zuur (lage pH). Ze verhogen de integriteit van de slijmvlieslaag en verhinderen het vasthechten van HPV aan de wand van de baarmoederhals. De lactobacillen kunnen ook waterstofperoxide en bacteriedodende stoffen (bacteriociden) aanmaken om virussen en bacteriën te vernietigen (Mitra A, 2016).

Vaginale lactobacillen (L. gasseri en L. crispatus) vernietigen bovendien baarmoederhalskankercellen, maar geen gezonde cellen (Motevaseli E, 2013).

Een vaginale flora met veel L. crispatus verlaagt het risico op infectie met HPV, hiv, herpes simplex virus 2 en seksueel overdraagbare infecties (Borgdorff H, 2014).

Oraal ingenomen lactobacillen bereiken de vagina en verbeteren de vaginale flora (Strus M, 2012). Vrouwen met een aan HPV gerelateerde cervicale dysplasie die probiotica nemen, hebben na zes maanden meer kans om vrij te zijn van HPV en van dysplasie dan vrouwen die geen probiotica nemen (Verhoeven V, 2013).

Suppletie met lactobacillen heeft een veelzijdige preventieve werking tegen baarmoederhalskanker. Het heeft geen bijwerkingen en het voorkomt bovendien andere vormen van kanker, onder andere borstkanker, darmkanker, maagkanker en mondkanker (Yang X, 2018).

©Hilde Maris/PlaceboNocebo 

Referenties:

1. Borgdorff H, Tsivtsivadze E, Verhelst R, et al. Lactobacillus-dominated cervicovaginal microbiota associated with reduced HIV/STI prevalence and genital HIV viral load in African women. ISME J. 2014 Sep;8(9):1781-93.

2. Mitra A, MacIntyre DA, Lee YS, et al. Cervical intraepithelial neoplasia disease progression is associated with increased vaginal microbiome diversity. Sci Rep. 2015 Nov 17;5:16865.

3. Mitra A, MacIntyre DA, Marchesi JR, et al. The vaginal microbiota, human papillomavirus infection and cervical intraepithelial neoplasia: what do we know and where are we going next? Microbiome. 2016 Nov 1;4(1):58.

4. Motevaseli E, Shirzad M, Akrami SM, et al. Normal and tumour cervical cells respond differently to vaginal lactobacilli, independent of pH and lactate. J Med Microbiol. 2013 Jul;62(Pt 7):1065-72.

5. Strus M, Chmielarczyk A, Kochan P, et al. Studies on the effects of probiotic Lactobacillus mixture given orally on vaginal and rectal colonization and on parameters of vaginal health in women with intermediate vaginal flora. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2012 Aug;163(2):210-5.

6. Verhoeven V, Renard N, Makar A, et al. Probiotics enhance the clearance of human papillomavirus-related cervical lesions: a prospective controlled pilot study. Eur J Cancer Prev. 2013 Jan;22(1):46-51.

7. Yang X, Da M, Zhang W, et al. Role of Lactobacillus in cervical cancer. Cancer Manag Res. 2018 May 16;10:1219-1229.

Meer info
Probiotica, een alternatief voor vaccinatie? PlaceboNocebo 35.
Humaan papillomavirus & baarmoederhalskanker. Wat is het verband? PlaceboNocebo 35.