Menselijk bewijs: darmmicrobiota moduleert direct het immuunsysteem

PLATFORM VOOR VOEDINGSGENEESKUNDE  december 2020

Een multidisciplinair team van het kankercentrum Memorial Sloan Kettering (MSK) heeft voor het eerst bij mensen aangetoond dat de darmmicrobiota direct het immuunsysteem moduleert. Hun onderzoek liet zien dat de concentratie van verschillende types immuuncellen in het bloed veranderde in reactie op de aanwezigheid van verschillende bacteriestammen in de darm.
 
De resultaten zijn gebaseerd op meer dan 10 jaar onderzoek met gegevens van meer dan 2000 patiënten en zijn recent gepubliceerd in het tijdschrift Nature.

Wetenschappelijk gezien is het al lange tijd geaccepteerd dat de darmmicrobiota belangrijk is voor het goed functioneren van het menselijk immuunsysteem. Deze aanname is echter gebaseerd op dierstudies. Het MSK was nu in de unieke gelegenheid om de samenstelling van de darmmicrobiota te volgen bij mensen die behandeld werden voor bloedkankers. Na zware chemotherapie of bestraling ter vernietiging van gedeformeerde bloedcellen, wordt het bloedvormend systeem van de patiënt vervangen door stamcellen van een donor (beenmergtransplantatie).

In de eerste weken ‒ totdat de bloedcellen van de donor en de witte bloedcellen belangrijk voor het immuunsysteem ‘geïnstalleerd’ zijn ‒ zijn de patiënten extreem vatbaar voor infecties. Om ze hiertegen te beschermen krijgen ze antibiotica en die beïnvloeden de darmmicrobiota nadelig. Het gelijktijdig herstel van het immuunsysteem na chemotherapie/bestraling en van de microbiota na antibiotica was een unieke kans om de associatie tussen deze twee systemen te onderzoeken.

Gedurende ruim tien jaar hebben de onderzoekers regelmatig bloed- en ontlastingmonsters geanalyseerd van patiënten tijdens het transplantatatieproces. Gegevens over type immuuncellen in het bloed, informatie over medicatie en bijwerkingen werden verzameld.

Analyse van dagelijks vastgestelde veranderingen in circulerende neutrofielen, lymfocyten en monocyten, en meer dan 10.000 microbiota-monsters liet consistente associaties zien tussen darmbacteriën en dynamiek van immuuncellen. De resultaten wijzen op een microbiota-gedreven modulatie van het immuunsysteem.

Referentie(s)
Schluter J et al. The gut microbiota is associated with immune cell dynamics in humans. Nature, 2020, 1-5. https://doi.org/10.1038/s41586-020-2971-8

 
Verschenen in de nieuwsbrief van 10 december 2020 Platform voor Voedingsgeneeskunde